Vier jaar langer werken en 400 à 620 euro minder pensioen? Je zou voor minder gaan betogen, zeggen leraars

Omdat zoveel leraars absoluut naar de grote pensioenbetoging van de drie vakbonden wilden, hebben de onderwijsvakbonden dan maar een stakingsaanzegging ingediend. Daarmee kunnen de leerkrachten, van kleuter tot hoger onderwijs effectief op 16 mei in Brussel gaan betogen. En dat zullen ze massaal doen, in een eenheid tussen Franstalige en Nederlandstalige leerkrachten, die we lang niet meer gezien hebben.

Vijf tot acht jaar langer werken

Toen Ilse (51) als kleuterleidster begon te werken, ging ze ervan uit dat ze op haar 56 zou kunnen stoppen. Dat vond ze ook maar normaal: op die leeftijd is het niet meer evident om 20, 25 kleuters een hele dag bezig te houden. “Maar daar is intussen zomaar 11 jaar bijgekomen”, schrijft ze kwaad als commentaar onder de petitie die 25 schoolafgevaardigden van zes onderwijsvakbonden lanceerden (zie verder). “In plaats van over 5 jaar zal ik pas binnen 16 jaar  met pensioen kunnen gaan.”

Ilse is geen uitzondering. De meeste van haar collega’s in het onderwijs zullen in de toekomst 9 jaar langer moeten werken. Tot voor kort konden ze op 58 jaar uitstappen via de “terbeschikkingstelling voorafgaandelijk aan het pensioen” (TBS) of op 60 jaar met vervroegd pensioen gaan. In de toekomst zullen ze tot hun 67 moeten werken.

Alleen wie heel zijn loopbaan lang de wind mee heeft gehad – vroeg beginnen werken, want tijdens de studies nooit gebist, geen onderbrekingen tijdens de loopbaan zelf – komt aan de 42 loopbaanjaren die hij/zij moet hebben om op 63 jaar te kunnen stoppen. Minister van Pensioenen Bacquelaine verwijst daarnaar als hij de leerkrachten erop wijst dat ze “vier jaar vroeger kunnen stoppen”. Voor hem is er namelijk maar één referentie: 67 jaar. De leerkrachten hebben er een andere: 58 jaar, de leeftijd waarop ze tot voor kort met TBS konden stoppen. En dan begrijpen die politici maar niet waar die kloof tussen de burger en de politiek vandaan komt! Die bestaat al langer en de afbraak van het lerarenpensioen zal die alleen maar verdiepen, zo mag blijken uit de commentaren onder de petitie van de 25 schoolafgevaardigden.

“De pensioenhervorming van deze regering is pure contractbreuk”, schrijft Bart. ”Voor zichzelf houden de parlementairen rekening met hun zogenaamde ‘verworven rechten’, de verworven rechten van de leerkrachten worden gewoon in één pennentrek van tafel geveegd”. Dasha is al even verontwaardigd: “Weerzinwekkend! Plaatsvervangende schaamte! Hebben jullie (ze viseert de regering) dan zo weinig respect voor mensen die een van de belangrijkste taken hebben, namelijk kinderen/jongeren voorbereiden op de toekomst, op werk!” Tania vindt dat er in de hele pensioendiscussie ook eens aan de leerlingen moet gedacht worden. “Les krijgen van een 60-plusser (of een 70-minner) die lang niet meer mee is met alle technologische vernieuwingen, leuk is dat niet bepaald!” “Ik sta met plezier voor de klas, maar ik ben bang dat ik het niet volhoud tot mijn 65! Laat staan 66 of 67 jaar! Terwijl mijn jonge collega's niet voltijds aan de slag geraken. Daarom zal ik op elke betoging tegen deze onrechtvaardige maatregelen aanwezig zijn!” schrijft Lin. En zo gaat dat maar door …

400 tot 600 euro minder pensioen

Vandaag hebben leraars, na een volledige loopbaan, een fatsoenlijk pensioen. Dat willen ze zo houden. Het is geen schande als je wettelijk pensioen volstaat om een rusthuis te betalen, toch? De regering pleegt vandaag contractbreuk door het ambtenarenpensioen drastisch te verminderen. Ze doet dat op verschillende manieren.

Ze schafte de diplomabonificatie af, waardoor leraren in de feiten vier jaar langer moeten werken om hetzelfde pensioen te hebben. Of minder pensioen hebben als ze even lang hebben gewerkt. Vanaf 1 december 2018 verliezen startende leraren hun diplomabonificatie volledig – dat kan oplopen tot meer dan vier jaar - de oudere collega’s gedeeltelijk.

De regering wil ook in de formule voor de berekening van het pensioenbedrag (referteloon/55 maal aantal gewerkte jaren) de tantième (noemer) 1/55 vervangen door 1/60.  Dat verlaagt het pensioen met 8,33 procent. Een erkenning als “zwaar beroep” verandert daar niets aan.

Voor een jonge leerkracht komt de afschaffing van de diplomabonificatie en van de tantième 1/55 neer op een pensioensverlaging van 190 euro (voor een bachelor) tot 330 euro (voor een master) netto per maand.

De regering wil bij de berekening van het pensioenbedrag ook niet langer het gemiddelde van de laatste (best betaalde) vijf of tien jaren als het referteloon nemen, maar het gemiddelde van de hele loopbaan. Voor de jonge leerkrachten betekent deze maatregel een bijkomend pensioenverlies van 230 euro (bachelor) tot 290 euro (master) netto per maand.

De reactie zijn er dan ook naar.  “Werken in het onderwijs betekent onbetaalde overuren, geen groepsverzekering, geen firmawagen of andere voordelen. Een degelijk pensioen was wel een voordeel en dat wordt ons nu afgenomen. Dit gaat in tegen de belofte die we als starter kregen”, schrijft Tijs. En wat als ze straks niet genoeg leerkrachten vinden, vraagt Jan zich af: “Langer werken en tegelijk een lager pensioen. Men maakt het beroep van leerkracht wel zeer onaantrekkelijk. En binnenkort klagen dat men te weinig jongeren vindt die voor het beroep willen kiezen!” Dat is helemaal niet uit de lucht gegrepen, vindt Tine: “Als je leerkrachten niet deftig betaalt, zullen vele goede krachten voor andere jobs kiezen, en daalt de kwaliteit van het onderwijs voor alle kinderen en jongeren. Dit zou een ramp zijn voor iedereen in dit land.”

5.000 leraars tekenden al petitie tegen afbraak onderwijspensioen

Vijfentwintig schoolafgevaardigden van zes onderwijsvakbonden (ACOD Onderwijs, COC, COV, CSC Enseignement, CGSP Enseignement, SEL-Setca) schreven al in december 2017 samen een vrije tribune tegen de afbraak van het onderwijspensioen. En om hun eenheid over de taalgrens heen in de verf te zetten, publiceerden ze die in het Frans (op de website Le Vif) en in het Nederlands (op DeWereldMorgen). De eisen van het opiniestuk zijn omgezet in de petitie Langer werken voor minder pensioen? Niet te doen!. Al meer dan 5.000 leraars ondertekenden die, online of via petitieformulieren in de scholen. Ze bevat volgende duidelijke eisen:

• Handhaving van de wettelijke pensioenleeftijd op 65 jaar en de mogelijkheid om op 58 jaar uit te stappen.
• Het behoud van de diplomabonificatie, de pensioennoemer 1/55 en de huidige berekening van het referentieloon.
• Het afvoeren van het geplande puntensysteem voor de pensioenen.
• De invoering van serieuze uitdoofbanen voor vijfenvijftigplussers.
• De erkenning van de lerarenjob als ‘zwaar beroep’.
• Vermindering van de werkdruk en planlast.
• Werkzekerheid voor jonge starters in het onderwijs.

Nederlandstalige en Franstalige leerkrachten: één front

Op 14 maart jongstleden organiseerden de 9 Vlaamse en Franstalige onderwijsvakbonden een gemeenschappelijke infomeeting in Brussel rond de pensioenmaatregelen. De 500 aanwezige bestuursleden waren enthousiast over het initiatief. Omdat het de eerste keer was sinds 1996 dat de Vlaamse en Franstalige onderwijsvakbonden de handen in elkaar sloegen. Omdat alle toespraken en getuigenissen van secretarissen en militanten in dezelfde richting wezen: het is genoeg geweest, stop de pensioenroof in het onderwijs. En omdat er vijf klare besluiten en eisen werden geformuleerd:

• Een zelfde regeling voor het volledige onderwijs
• Behoud (minimaal) van de huidige P-datum (pensioenleeftijd)
• Behoud van het huidig pensioenbedrag
• Behoud en herinvoering uitstapregelingen (vóór de leeftijd van 60 jaar)
• Behoud van de gelijkgestelde periodes.