Trop is te veel, georganiseerde hoop tegenover de energiecrisis

"Trop is te veel is een collectief om de huidige crisis te bestrijden en woede om te zetten in actie", staat op de website. Het collectief werd eind vorig jaar opgericht met mensen uit het verenigingsleven, de culturele wereld en de vakbonden, maar ook met kleine zelfstandigen en gepensioneerden.

"Ik ben Jan de bakker. Ik ben 57 jaar oud en dit is de eerste keer in mijn leven dat ik de straat op ga om te betogen." Zondag 4 december 2022, station Brussel Centraal, 17 uur. Een breedgeschouderde man met weinig haar spreekt voor meer dan 1000 mensen, afkomstig uit het hele land. Om te begrijpen hoe "Jan de bakker" voor het eerst in zijn leven is komen betogen, moeten we een paar maanden terug in de tijd.

In verschillende Europese landen ontstaan collectieven om de energiecrisis het hoofd te bieden en de oorlogsprofiteurs te laten betalen. In België is wegens het nationale karakter van de beweging gekozen voor de naam Trop is te veel. Waarom zo'n beweging? "Alle gesprekken die ik de afgelopen maanden heb gevoerd, gingen over de energieprijzen”, zegt zangeres en rapster Charissa Parassiadis, beter bekend onder haar pseudoniem Slongs. “Bij de bakker, op café, aan de bushalte, in het theater, ... Mensen kunnen hun rekeningen niet meer betalen of vrezen dat het binnenkort zo zal zijn. Mijn energierekening is ook meer dan verdubbeld. Het is niet normaal dat meer dan een derde van ons inkomen opgaat aan het betalen van onze energierekening."

Lees verder onder de foto

Emila Hoxhaj, voorzitster van de Franstalige studentenfederatie (FEF), voegt hieraan toe: "Bij elke uitgave of kostenpost vraag je je af hoe je het einde van de maand haalt. Hoe komen we aan onderdak en eten? Wat zullen we moeten missen? Gezien deze omstandigheden hebben we besloten ons te verenigen met studenten, werkende mensen, kunstenaars, zelfstandigen en verenigingen om te zeggen: ‘Stop, dit kan zo niet doorgaan’.”

Allemaal richting de afgrond

"In deze crisis beseften we al snel dat in heel verschillende sectoren dezelfde woede heerst”, zegt Nic Görtz, vakbondsvertegenwoordiger bij het ACV. “Studenten kunnen maar moeilijk hun kot betalen omdat grote verhuurders de huur indexeren en soms van de gelegenheid gebruikmaken om de prijs nog wat meer op te drijven. Kleine handelaars gaan betogen voor het Waalse parlement in Namen. In veel dorpen moeten bakkers en slagers hun deuren sluiten. Artiesten kunnen geen zaal meer huren voor hun concerten of shows. Werkende mensen die dachten dat ze tot de middenklasse behoorden, kunnen van hun loon niet meer leven. Gepensioneerden die niet genoeg geld hebben voor een rusthuis kunnen hun verwarming niet meer betalen. Iedereen, behalve de zeer rijken, gaat richting de afgrond - hoewel de afgrond voor sommigen dichterbij is dan voor anderen. Al deze mensen hebben minstens drie dingen gemeen: ze zijn het slachtoffer van een energiecrisis waarvoor ze op geen enkele manier verantwoordelijk zijn, ze zijn kwaad, en ze hebben geen toegang tot het publieke debat om die woede te laten horen. Daarom hebben wij, burgers afkomstig uit al deze sectoren, besloten ons te verenigen in Trop is te veel (TITV).”

Lees verder onder de kader

De eisen van Trop is te veel

1. De gas- en elektriciteitsprijzen moeten drastisch omlaag
2. Overwinsten moeten worden belast
3. De controle over de energiesector terugnemen
4. Het recht op betaalbare huur en huisvesting waarborgen
5. Belast de rijken!

Meer informatie op titv.be

"Ook acteurs en andere artiesten voelen de crisis”, zegt Slongs. “Als mensen niet genoeg geld meer hebben voor hun levensonderhoud, zijn theaterbezoek en concerten het eerste waarop ze besparen. Hetzelfde geldt voor de horeca. Een avondje uit eten gaan of iets gaan drinken wordt al gauw overgeslagen. De kleine middenstand en de culturele sector worden zwaar getroffen. Na het coronavirus kunnen we ze niet in de steek laten."

Ervaren en nieuwe activisten samenbrengen

De leden van TITV kiezen voor een ongebruikelijke organisatievorm, zodat iedereen er zijn plaats kan vinden. Want bij het begin van de crisis handelde iedereen in zijn eigen hoekje. TITV beantwoord dit verlangen naar eenheid. Nic Görtz: "We hebben in oktober voor het eerst vergaderd en zes initiatiefnemers aangewezen, elk verantwoordelijk voor een specifiek onderwerp. Belangrijke opmerking: we handelen in eigen naam. Overdag organiseer ik mensen binnen de vakbond, ‘s avonds vecht ik om mijn kinderen de komende winters warm te houden."
"Individueel kun je niets bereiken”, vervolgt Slongs. “Daarom moeten we ons verenigen. De situatie is urgent omdat de mensen geen geld meer achter de hand hebben. Oplossingen komen niet van regeringen. De regering handelt niet snel genoeg en is bovendien niet vastberaden genoeg.”

Lees verder onder de foto

Concrete en afdoende maatregelen van de beleidsmakers laten inderdaad op zich wachten. Een paar kleine premies, mini-cheques en dat is het dan. Tegen die achtergrond zou je denken dat de volkswoede zich spontaan zou uiten. Maar zo eenvoudig is het niet. "De eerste, erg normale reflex van mensen is zeggen: 'OK, ik probeer het zelf op te lossen.' Ze gaan weer bij hun ouders wonen, besparen op sinterklaascadeaus, vieren geen Kerstmis met hun kinderen. Maar dat is niet houdbaar”, zegt de jonge vader Nic Görtz. “Zelfs degenen die een spaarpot hebben, moeten die nu openbreken. Onze premier heeft vijf tot tien moeilijke winters aangekondigd. Wat gebeurt er als de meeste mensen het niet meer kunnen betalen? Je moet de woede opvangen die op het punt staat te ontploffen. Anders doen de fascisten het. We moeten actief zijn op het terrein, ons organiseren."

Lees verder onder de kader

Jan de bakker

Uit de toespraak van Jan op de TITV-betoging van 4 december in Brussel:

“Ook voor ons bakkers is trop te veel. Bakkers en beenhouwers, ambachten zijn met uitsterven bedreigd. De absurde energieprijzen, de stijgende prijzen van grondstoffen, de enorme papierberg en de vele onmogelijke controles zijn er te veel aan.

De politiek is blind en verwaarloost de ambachtslieden. Vakmensen die hun beroep met hart en ziel uitoefenen, die nog voor een eerlijk product gaan, die hun klanten niet bedriegen met valse reclames. Industrieel brood, belegd met eenheidsworst, wordt dat onze toekomst? Voeding geproduceerd in grote bedrijven, onder de leuzen en leugens van ‘ambachtelijk, lokaal, Belgisch en authentiek recept’?

Bakkers en beenhouwers verdwijnen uit het straatbeeld. Het hart van het dorps- en stadsleven bloedt dood. Het sociale bindmiddel ebt weg. Ooit al een sportploeg gezien, een lokale toneelgilde of muziekvereniging die gesponsord wordt door een multinational of grootwarenhuis? Ooit al gezien? Nee. Nul komma nul euro voor het sociale, culturele en sportieve leven. De politiek moet doen wat ze moet doen en de energiereuzen dwingen tot eerlijke prijzen.

Zelfstandigen, loontrekkenden, studenten, gepensioneerden

Een van de uitdagingen voor het collectief is het bijeenbrengen van een activistisch publiek (vakbondsmensen, studenten, enz.) en mensen die nog nooit collectief hebben gestreden (zoals zelfstandigen of gepensioneerden). Is dat moeilijk? “Nee”, zegt Nic Görtz. "Dat is ook wat de beweging rijk maakt. De zelfstandigen werken allemaal dapper voor zichzelf. En als het moeilijker wordt om geld binnen te krijgen, werken ze nog harder. Maar toen kwam de kwestie van de energierekeningen. Ze hebben veel energie nodig voor hun ovens, koelkasten, enz. Ofwel rekenen ze de energiekosten door en verkopen een brood voor 5 euro, wat ze weigeren te doen, ofwel moeten ze de deuren sluiten. Kleine zelfstandigen weten maar al te goed dat de bevolking steeds armer wordt en dat hun activiteit nauw samenhangt met de koopkracht van de mensen. Dus komen ze in beweging. Ze weten dat ze er in hun eentje niet uit zullen komen. Kleine bakkers zoals Jan hebben al tientallen muren neergehaald. Maar deze muur blijkt te massief. Alleen zullen ze die muur niet neer krijgen, ze hebben daar meer mensen voor nodig. Het is een collectief probleem, het antwoord zal dus ook collectief zijn. Het is mooi meegenomen dat er binnen TITV mensen zijn die ervaring hebben met activisme en die ervaring maar al te graag doorgeven.”

Lees verder onder de foto

We zitten bovendien in een maatschappijmodel waar de kleintjes worden opgegeten door de groten. Willen we dat kleine buurtwinkels blijven bestaan, waar we een paar minuten de tijd kunnen nemen om een praatje te maken met de winkelier en andere klanten? "De crisis ruimt alle concurrentie uit de weg. Zo zullen we eindigen met oligopolies (markt waar een klein aantal verkopers een monopolie op het aanbod heeft) die van alles en nog wat verkopen. En waar de kwaliteit van de producten te wensen overlaat", antwoordt Nic Görtz.

Enough is enough

Het is duidelijk waar Trop is te veel zijn inspiratie vandaan haalt. "Ja, we zijn geïnspireerd door de nu al historische sociale beweging in het Verenigd Koninkrijk, Enough is enough. Maar we zijn lang niet de enigen", lacht de jonge vakbondsman. "Er zijn soortgelijke bewegingen in Nederland, Oostenrijk, ... We gebruiken hetzelfde motto, omdat het universeel is. Te veel is te veel. En dat in alle talen."

Lees verder onder de kader

Tamara, sociaal werkster

Uit de toespraak van Tamara op de TITV-betoging van 4 december:

"Beste vrienden, onze emmer is vol. Dat is de boodschap van SWAN, een collectief van sociaal werkers, studenten, sympathisanten.
De armoede neemt toe, de samenleving verarmt zienderogen. Degenen die het al moeilijk hadden, hebben het nu nog moeilijker. Steeds meer mensen vallen door de mazen van het net. De armoede neemt merkbaar toe. De rijen voor de voedselbedeling worden langer. Steeds meer werkende armen gaan in de rij staan. Een groeiende groep kan zich geen energie meer veroorloven.
Mensen zeggen tegen ons: ‘Ik zit uren in een café met een koffie zodat ik mijn huis niet hoef te verwarmen. Ik open mijn post niet meer. Door de stijgende kosten kan ik dit jaar niet naar de dokter of de tandarts. Voor velen van ons dit jaar geen Sinterklaas of Kerstavond.’

De polarisatie neemt toe. Zij die rechten hebben versus zij die ze opeisen. Zij die van hier zijn versus zij die van elders komen. De meest kwetsbare mensen en groepen worden in woord en daad ontmenselijkt. Kijk hoe we vluchtelingen en irreguliere migranten behandelen, in 2022, hier in België.
Mensen in armoede worden dubbel gestraft: de armoede neemt toe en de organisaties die hen helpen hebben steeds minder geld. Er is steeds minder ruimte, tijd en plaats voor kritisch sociaal werk. Sociaal werkers zoeken tegelijkertijd naar ad hoc- en tijdelijke oplossingen om mensen te laten overleven.

Beste politici, investeer. Verhoog de uitkeringen, leg de link met welzijn. Investeer in betaalbare huisvesting en energie, in sociaal werk en jongerenorganisaties, geef meer middelen aan onze collega's in de gezondheidszorg en cultuur. Maak de beleidskeuzes die iedereen aan boord houden.
Bedankt allemaal. Jullie solidariteit en onze verontwaardiging zijn de drijvende kracht achter dit verzet. Bedankt!"

De komende tijd zal het collectief nieuwe actiemiddelen aanwenden. De volgende stap is het opzetten van lokale groepen, stad per stad. Vanaf februari zijn er bijeenkomsten in Antwerpen, Gent, Brussel en Charleroi. Optreden in je buurt, je dorp, je stad is makkelijker en zal woordvoerders opleveren. Misschien eerst nog wat onervaren, maar wel gemotiveerd. En motivatie heb je zeker nodig in de huidige context.

"Opgeven is geen optie", verklaart Nic Görtz. “Iedereen weet dat regeringen alleen handelen onder druk van het volk. Als we die druk niet organiseren, zal er niets gebeuren. Alles duwt ons in de richting van berusting en toch was de algemene staking van 9 november een succes, terwijl het vandaag geen makkelijke keuze is om er een dagloon voor in te leveren. Net als onze betoging van 4 december: we brachten meer dan 1000 mensen samen, dat een teken dat we goed bezig zijn. We geven de mensen hoop. TITV is de georganiseerde hoop tegenover de energiecrisis. Mensen die het niet gewend zijn, worden tot actie aangezet. Dus doe wat Jan de bakker deed: kom en doe mee, zelfs als je nog nooit actie hebt gevoerd! Eens moet de eerste keer zijn."