Oxfam: Tweeëndertig grote bedrijven betalen een fortuin aan de aandeelhouders, terwijl voor miljoenen de hongerdood dreigt

“Een samenleving die groeit in rijkdom zonder de armoede te laten afnemen, moet verrot zijn tot in haar diepste kern.” PVDA-voorzitter Peter Mertens noteert dit citaat van Karl Marx in zijn jongste boek Ze zijn ons vergeten. Twee recente rapporten van Oxfam tonen aan hoe actueel deze uitspraak nog steeds is. De coronacrisis maakt de gapende kloof tussen arm en rijk nog veel dieper.

“Als de pandemie voorbij is, zullen nog eens een half miljard mensen extra in diepe armoede zijn beland. Tegelijk hoor je dat de Amerikaanse miljardairs hun fortuin tijdens de coronacrisis zagen stijgen met 500 miljard dollar. De rijken rijker, de armen armer, de schaar gaat altijd maar verder open.” Dat schrijft Peter Mertens in zijn pas verschenen boek Ze zijn ons vergeten. De rapporten van Oxfam maken die schaar pijnlijk zichtbaar.

De laatste druppel

In “The Hunger Virus” (Het Hongervirus) toont Oxfam aan hoe het coronavirus het hongerprobleem in de wereld verdiept. Tegen eind dit jaar zouden tot 12.000 mensen per dag kunnen sterven van de honger als gevolg van Covid-19. De honger zou dan meer slachtoffers eisen dan het virus zelf.

De sociale en economische impact van het coronavirus - massale werkloosheid, verstoorde voedselproductie en -distributie, afnemende hulp, … - zou dit jaar 121 miljoen extra mensen kunnen veroordelen tot de hongerdood.

Chema Vera, directeur van Oxfam, zegt: “Covid-19 is de laatste druppel voor miljoenen mensen die al gebukt gaan onder de gevolgen van conflicten, klimaatverandering, ongelijkheid en een gebrekkig voedselsysteem dat miljoenen voedselproducenten en werkers verarmd heeft. Ondertussen blijft men aan de top winst maken: acht van de grootste voedselbedrijven hebben sinds januari 18 miljard dollar uitbetaald aan hun aandeelhouders.”

Om massaal levens te redden moeten regeringen volgens Oxfam ervoor zorgen dat hulp terecht komt bij wie het nodig heeft, moeten ze de schulden van onderontwikkelde landen kwijtschelden en moeten ze eerlijke en duurzame voedselsystemen ontwikkelen die de belangen van producenten en werkers vooropstellen.

De kleine elite

Een tweede rapport, “Power, Profits and the Pandemic” (Macht, Winst en de Pandemie), stelt dat de coronacrisis de concentratie van economische macht in handen van een paar grote bedrijven heeft versneld. Tweeëndertig grote bedrijven - waaronder reuzen als Google, Apple, Facebook, Amazon, Johnson & Johnson, Roche, Merck, Walmart en Nestlé - zagen hun winsten tijdens de crisis fors groeien.

De tweeëndertig bedrijven zullen volgens het rapport 88% van hun overwinst aan de aandeelhouders uitbetalen. “"In plaats van een eerlijke fiscale bijdrage te betalen of de winst te herverdelen over werknemers, is de winst maar al te vaak voorbehouden voor een kleine elite", zegt Oxfam.

In Ze zijn ons vergeten schrijft Peter Mertens: “Tussen de uitersten van de uitersten, tussen de zeer rijke rijken en de zeer arme armen, is de afgrond onmetelijk diep. Als de rijkste man op aarde al zijn biljetten van honderd dollar op één stapel zou leggen en er dan als een haan bovenop zou gaan zitten, dan zou hij zich buiten onze stratosfeer bevinden, pal in de ruimte.” De Oxfam-rapporten maken duidelijk dat de coronacrisis een aantal superrijken opnieuw een heel eind dichter bij de ruimte heeft gebracht.

Oxfam pleit voor eerlijke belastingen, leefbare lonen, veilige werkplekken en inspraak van werknemers. “Voor er ook maar één dividend wordt uitgekeerd.”