Molenbeek: wat speelde er mee tijdens de onderhandelingen tussen PS en PVDA?

Het wordt dus niet eens een alliantie van PS, Ecolo, cdH en Défi, wat nochtans goed mogelijk was. Net als in Verviers, Binche en in de provincie Luik maakte een samenwerking met de MR deel uit van de globale strategie van de Keizerslaan, waar de hoofdzetel van de PS gevestigd is. Waren de onderhandelingen tussen PS, PVDA en Ecolo dan een georganiseerde schertsvertoning? De onderhandelaars van de PVDA bieden een blik achter de schermen.

Meteen na de verkiezingen zette de PS druk om alles heel snel te doen gaan. Op de uitnodiging van Catherine Moureaux antwoordde de PVDA dat ze tijd nodig had om samen een solide programma voor de Molenbekenaren op te stellen. Op TV werd dat vertaald als “de PVDA wil liever feest vieren”. Van bij het begin maakte Laurette Onkelinx, voorzitter van de PS in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, heel duidelijk dat ze niet te vinden was voor een alliantie tussen PS en PVDA. Paul Magnette op zijn beurt beweerde op TV dat hij een lesje politieke pedagogie wou geven door wél met de PVDA rond de tafel te zitten. Intussen is het duidelijk: ze waren helemaal niet uit op een alliantie maar wilden proberen te bewijzen dat de PVDA niet wou onderhandelen.

Op maandagavond 15 oktober wilde de Molenbeekse PS nog voor de vergadering ten einde was een akkoord op tafel hebben, “omdat de pers op een antwoord zit te wachten”. De basis van dit akkoord? Een A4-tje dat de PS op tafel had gelegd met enkele nogal vage voorstellen zoals bijvoorbeeld “meer sociale woningen bouwen en renoveren”. De PVDA weigerde om op die manier te onderhandelen en stelde vanaf het begin van de onderhandelingen duidelijk dat er tijd nodig was voor het sluiten van een goed akkoord, met ambitieuze maar concrete doelstellingen voor de komende zes jaar. Twee uurtjes onderhandelen en een A4-tje waren daarvoor niet genoeg. De Molenbeekse bevolking staat immers voor enorme uitdagingen, de gemeente kampt met groeiende sociale noden en de huurprijzen zijn explosief toegenomen, een stijging van 61% in 11 jaar tijd. Daarom wilde de PVDA iets meer tijd nemen om tot een meerderheidsakkoord te komen dat aan die uitdagingen tegemoet kwam.

De volgende bijeenkomst had plaats op 22 oktober en duurde zes uur. De PVDA legde er concrete voorstellen op tafel over huisvesting, onderwijs, gezondheidszorg, enz. (lees de nota hier: we hebben enkel wat voetnoten en de begrotingstabel aan het einde toegevoegd). Op die concrete voorstellen van de PVDA antwoordde de PS: “Ja, maar neen, dat is niet mogelijk…”. De PVDA wilde een ommezwaai in het sociale en ecologische beleid. Maar het was duidelijk dat de PS het daar niet mee eens was. Een “ja, maar neen, dat is niet mogelijk” is gewoon een verdoken manier om “neen” te zeggen. Enkele voorbeelden:

Op de vraag om de helft van de 800 nieuwe woningen op het braakliggende terrein aan de Gare d'Ouest in te plannen voor sociale huisvesting, kregen we het antwoord: “Er zijn al te veel sociale woningen in die wijk.”
De vraag naar gratis opvang voor en na school en tijdens de middagpauzes werd beantwoord met: “Onbetaalbaar.”
Een gratis back-to-schoolkit voor de Molenbeekse kinderen (zoals in Anderlecht): “Niet mogelijk, want te duur.”
Transparantie en openbaar maken van de particuliere vergoedingen en het privévermogen van de verkozen politici: “Ik sta achter het idee, maar ik krijg dat niet verkocht aan mijn mensen.”

Het vertrek van Ecolo zorgt voor een heel ander verhaal

De avond van 23 oktober kondigde Ecolo aan dat het zich terugtrok. PVDA en Ecolo hadden tijdens de bijeenkomst van maandag 22 oktober – een bijeenkomst die dus meer dan 6 uur duurde – gezegd dat ze zich ernstig vragen stelden over het cliëntelisme waaraan sommige verkozenen zich in het verleden hadden schuldig gemaakt. Er werden garanties gevraagd om die belangenconflicten en dat oude cliëntelisme in de toekomst te vermijden. De PS ging daar niet mee akkoord. Dat weerhield Catherine Moureaux niet om in de pers te beweren dat “we nochtans een akkoord hadden bereikt over een zeer verregaand pak heel belangrijke maatregelen op het vlak van beleid”, wat in werkelijkheid dus niet het geval was!

Vervolgens wilde de PS de volstrekte meerderheid in het college, dus minstens 5 van de 9 schepenen. Dat zorgde voor een onevenwicht en gaf hen in feite de macht om beslissingen te forceren. Met andere woorden om alle voorstellen van Ecolo en de PVDA tegen te houden. Nadat Ecolo de onderhandelingstafel had verlaten, werd dat onevenwicht nog groter. De kans dat de PVDA belangrijke punten van haar programma zou hebben kunnen doorvoeren, werd daarmee miniem. Vooral omdat de PVDA daar tijdens de onderhandelingen al een staaltje van te zien had gekregen. Elke keer, of toch bijna, als de PVDA een voorstel op tafel legde dat verder ging dan het programma van PS-sp.a, doken er problemen op.

Kers op de taart: volgens Catherine Moureaux vertrok Ecolo omdat het niet met de PVDA wilde samenwerken. In plaats van aan zelfreflectie te doen, ging ze meteen de schuld zoeken bij potentiële partners.

De PS had een communicatiestrategie opgezet

Nadat ze alle elementen goed had afgewogen, kwam PVDA -Molenbeek op woensdag 24 oktober tot de vaststelling dat bij de PS de wil ontbrak om te breken met het beleid uit het verleden. Er werd niet voldaan aan de voorwaarden die nodig waren om te zorgen dat er echt verandering kwam in een bestuur met een absolute PS-meerderheid. Een teleurstelling, maar de PVDA wilde haar kiezers niet bedriegen. PVDA-schepenen die de komende zes jaar gewoon aan boord zouden gaan en klakkeloos het beleid van vroeger zouden overnemen, zonder iets te veranderen, zouden – terecht – een enorme teleurstelling zijn voor de leden en de kiezers van de PVDA.

De PVDA koos ervoor deze beslissing persoonlijk mee te delen aan de onderhandelaars van de PS op donderdag 25 oktober om 14u. Er kwam helemaal geen agressiviteit aan te pas, wat sommigen ook mogen beweren. Het gebeurde ook niet via een sms, een tweet of een persmededeling. Neen. De beslissing werd op donderdag 25 oktober persoonlijk meegedeeld aan Catherine Moureaux en Jef Van Damme, de twee belangrijkste onderhandelaars van de lijst PS-sp.a.

Een tiental minuten later heeft de PS er zelf voor gekozen in de tegenaanval te gaan en lanceerde een campagne op sociale media waarin ze de PVDA ervan beschuldigde niet te willen onderhandelen. Een video met daarop een leeglopende ballon stond al klaar, net zoals de visuals waarin de PVDA ervan beschuldigd werd de inwoners tot 2000 euro meer te willen belasten. Terwijl de voorstellen van de PVDA juist gingen over grotere bijdragen voor de grote bedrijven in Molenbeek: KBC, Delhaize, de vestigingen van de multinationals Proximus, Orange en Base.

De dag erna zette de PS haar offensief tegen PVDA-Molenbeek en PVDA-Charleroi gewoon verder via een persmededeling waarin stond dat “de PS van mening is dat de burgers al genoeg belast worden en dat de PVDA trouwens met geen enkele geloofwaardige alternatieve financieringsmogelijkheid op de proppen is gekomen”. Een grove leugen, want de PVDA had haar voorstellen nauwkeurig berekend en extra inkomsten afkomstig van de grote bedrijven voorzien.

Van “liefde” naar haat: de agressieve communicatiestrategie van de PS

De toon werd bitser. Catherine Moureaux was drie dagen lang voortdurend aanwezig in de media, op TV en op de radio, en uitte hevige kritiek op de PVDA. De PVDA zou pleiten voor “destabilisatie”. Olivier Chastel, voorzitter van de MR, vond dat de PVDA “gevaarlijk” is. Catherine Moureaux stemde daar volmondig mee in. De PVDA zou de Molenbekenaars ook “manipuleren”. De agressie achter deze commentaren is verrassend. Vooral omdat ze afkomstig is van de vrouw die kort geleden nog beweerde dat ze voor de meest vooruitstrevende meerderheid zou gaan.

Toen haar gevraagd werd of de PS een georganiseerde communicatiestrategie tegen de PVDA voerde, ging ze zelfs zover te beweren dat ze de visuals en de video van de PS niet had gezien. Dat is volstrekt ongeloofwaardig. We weten dat Catherine Moureaux en Paul Magnette in contact stonden met elkaar. De onderhandelingsnota van PVDA-Molenbeek werd onmiddellijk overgemaakt aan Paul Magnette en lag op de onderhandelingstafel in Charleroi, zoals La Libre Belgique op zaterdag 27 oktober heeft bekendgemaakt. Catherine Moureaux heeft in Molenbeek precies dezelfde vragen gesteld aan de PVDA als Paul Magnette in Charleroi.

De snelheid waarmee de visuals van de PS werden verspreid, de agressieve toon van de PS ten opzichte van de PVDA, de snelheid waarmee het tot een akkoord kwam met de MR (een halve dag, de verdeling van de postjes inbegrepen) … Al die zaken bewijzen dat de PS niet wou onderhandelen met de PVDA, maar slechts één doel voor ogen had: de verantwoordelijkheid voor het samengaan met MR in de schoenen te schuiven van de PVDA.  Dat was “het lesje in politieke pedagogie” waarover Paul Magnette het had op tv, die avond van 14 oktober.

Hoe ziet de toekomst eruit?

Enkele uren voor het officieel bekendmaken van het akkoord tussen PS en MR zette Catherine Moureaux de deur nog op een kier voor Ecolo, cdH en Défi. Maar ze heeft die optie uiteindelijk geen kans gegeven, hoewel Ecolo had aangegeven dat het opnieuw rond de tafel wou zitten. Allemaal om zo snel mogelijk met rechts in zee te kunnen gaan.

In plaats van compromissen te sluiten met links, koos Catherine Moureaux ervoor compromissen te sluiten met rechts. De waarheid is dat, twee weken na de verkiezingen, de PS een akkoord heeft gesloten waarin geen ambitieuze voorstellen staan die inspelen op de toekomstige sociale uitdagingen van Molenbeek. De postjes zijn verdeeld, maar wat de sociale toekomstplannen van de PS en MR betreft, kunnen we ons zorgen maken. Op het gebied van sociale huisvesting houden ze zich heel erg op de vlakte: voor de PS zal de bouw van sociale woningen afhangen van de financiële draagkracht van de gemeente, terwijl de MR het enkel heeft over het renoveren van het bestaande aanbod sociale woningen. Het is vandaag in elk geval duidelijk dat de PS helemaal niet wilde breken met het sociaalliberale beleid dat tot dusver is gevoerd. De PVDA echter had acht pagina’s ingediend met voorstellen voor financiering. Toch beschuldigt diezelfde PS de PVDA ervan bij de onderhandelingen te weinig ernst aan de dag te leggen.

“Zal de PVDA zijn verantwoordelijkheid opnemen”, je hoort het wel vaker. Jawel, de PVDA doet dat elke dag en zal dat blijven doen. Door de bevolking te informeren, te organiseren en te mobiliseren. De PVDA weigert die politieke spelletjes mee te spelen en zal blijven groeien om de beleidslijnen te verleggen en de sociaalliberale meerderheid een geweten te schoppen.

De voorstellen die de PVDA tijdens deze onderhandelingen heeft ingediend, zal een draaiboek worden voor de komende jaren. Een draaiboek dat gebruikt zal worden om samen met de bewoners te strijden en overwinningen te behalen: een back-to-schoolkit voor leerlingen, een terugkeer naar gratis kinderopvang, 20 extra leerkrachten voor gratis bijscholing en de bouw van 1000 sociale woningen tegen 2024. Veranderingen die de PS tijdens de onderhandelingen verworpen heeft, maar waar de PVDA zich voor zal blijven inzetten door de bevolking te mobiliseren. De PVDA zal acties opzetten en alle initiatieven in die richting ondersteunen. Want als er een ding is waar de kiezers van de PVDA zeker van mogen zijn, dan is het dat ze gekozen hebben voor een totaal nieuw beleid op sociaal en ecologisch gebied en dat de PVDA alles in de strijd zal werpen om dat te bereiken.

Dirk De Block, Michael Verbauwhede, Hind Addi, onderhandelaars voor de PVDA