De industrie van de 21ste eeuw bouw je met nieuwe recepten

In reactie op de betoging voor onze industrie in september, waarop meer dan tienduizend mensen aanwezig waren, presenteerde Pieter Timmermans, afgevaardigd bestuurder van werkgeversorganisatie VBO, zijn visie op hoe de Belgische industrie nieuw leven moet worden ingeblazen. Dat moet volgens hem met loonsverlaging en en het niet langer erkennen van overuren. Voorstellen die afkomstig zijn van de toekomstige Arizona-coalitie. Nefaste voorstellen, die al bewezen hebben dat ze niet efficiënt zijn.

Terwijl andere landen massaal investeren in onderzoek, infrastructuur en technologie om strategische voorsprong te nemen in sleutelindustrieën zoals elektrische voertuigen en batterijen, stelt Timmermans voor om “maatregelen te nemen die al 80 jaar in de rest van Europa van kracht zijn”. Alsof de dreiging van de-industrialisatie een Belgisch en geen Europees probleem is.

Pieter Timmermans suggereert “drastische maatregelen” om de “loonhandicap” te bestrijden. Die ziet hij als de belangrijkste oorzaak voor de moeilijkheden in de industrie. In dezelfde lijn zegt Stefaan Michielsen, redacteur bij de financiële krant De Tijd, dat de crisis in de industrie te wijten is aan “de stijging van de loonkosten als gevolg van de automatische loonindexering”. Partijen als de N-VA , CD&V, MR en zelfs Vlaams Belang herhalen dat refrein. Bij Vlaams Belang luidt het: “Laten we eerlijk zijn, het cruciale punt blijft de loonkost en de competitiviteit van onze bedrijven tegenover het buitenland.”

Het industriële probleem in Europa en België is niet louter een kwestie van loonconcurrentie, zoals Timmermans suggereert. Duitsland, waar de reële lonen sinds 2020 met 4% zijn gedaald, bevindt zich in een recessie en kampt met een daling van de industriële productie. Geert Bruyneel, voormalig CEO van Volvo Cars in Gent, herinnert ons eraan dat in Zweden de loonkosten ook hoog zijn, maar in de eindassemblage slechts meetellen voor 10% en dus niet de enige factor zijn.

De echte industriële uitdaging voor Europa ligt elders. Zoals Mario Draghi, voormalig voorzitter van de Europese Centrale Bank (ECB), benadrukte in zijn rapport, staan we met onze Europese industrie voor een “existentiële uitdaging”, die zowel energetisch als technologisch van aard is. De te hoge energieprijzen belemmeren onze industriële capaciteiten en we lopen achter op het vlak van investeringen in onderzoek en ontwikkeling. De sleutel tot het revitaliseren van de industrie in Europa ligt in massale investeringen, zowel openbaar als privé, en niet in verouderde oplossingen.

Van paradigma veranderen om de energievraag aan te pakken

De hoge en schommelende energieprijzen vormen een van de grootste bedreigingen voor de industrie in Europa en België. De bezettingsgraad in energie-intensieve sectoren zoals de chemie bevindt zich op historisch lage niveaus.

De onderliggende oorzaak van deze hoge prijzen is de liberale aard van de energiemarkt. Hoewel er nooit echt schaarste was, blijven de energieprijzen de speelbal van speculatie, aangewakkerd door bevoorradingsproblemen en geopolitieke instabiliteit. Het goedkopere Russische gas is vervangen door duur schaliegas uit de Verenigde Staten. Zoals Mario Draghi opmerkte, zijn de gasprijzen in Europa vandaag nog steeds 4 tot 5 keer hoger dan in de VS en de elektriciteitsprijzen 2 tot 3 keer hoger. Europa moet zich dringend losmaken van deze energieafhankelijkheid en van de marktmechanismen die speculatie in de hand werken.

Lees verder onder de foto

Voor de productie van hernieuwbare energie in Europa is de Noordzee ons grootste voordeel. Maar de nodige investeringen blijven achter en er is geen garantie dat de huidige plannen daadwerkelijk zullen worden uitgevoerd. De inflatie, bevoorradingsproblemen en de stijgende rentetarieven maken investeringen veel duurder en ontmoedigen particuliere investeerders. De winstvooruitzichten zijn niet zeker en niet groot genoeg om multinationals te overtuigen om investeringen te doen die aan de behoeften voldoen.

Massaal investeren om onze technologische achterstand in te halen

Op technologisch vlak loopt Europa achter op China en de Verenigde Staten, en Timmermans biedt geen oplossingen om dat te verhelpen. Zoals Koen Schoors, hoogleraar economie aan de Universiteit Gent, benadrukt, heeft Europa te lang gewacht met de overgang naar elektrische auto's, waardoor China een technologische voorsprong van 10 tot 15 jaar heeft. Niet alleen blinkt China nu uit in de productie van elektrische auto's, het domineert ook de batterijsector, cruciaal voor de elektrificatie.

In reactie op de snelle ontwikkeling van China hebben de Verenigde Staten een omvangrijk subsidieprogramma gelanceerd, de Inflation Reduction Act. Hiermee willen ze investeringen aantrekken in innovatieve industriële sectoren zoals batterijen, windmolens en andere technologieën van de toekomst. Washington aarzelt bovendien niet om rechtstreeks contact op te nemen met onze industrie om die naar de overkant van de Atlantische Oceaan te trekken.

Ondertussen keert de Volkswagen- groep 11 miljard aan dividenden uit aan zijn aandeelhouders, in plaats van deze middelen te herinvesteren in de industrie van de toekomst en het inhalen van de technologische achterstand.

Wat we nodig hebben: een ambitieus plan, geen recepten uit het verleden

Het herstel van onze industrie zal niet lukken via loonsverlagingen of het versoepelen van arbeidsnormen, zoals Timmermans voorstelt. De topman van de werkgeversorganisatie zou meer respect moeten tonen voor wie de industrie draaiende houdt. Wat we nodig hebben is:

1. Een echt Energieplan dat zorgt voor voldoende goedkope en klimaatvriendelijke energie. We kunnen ons niet veroorloven vertraging op te lopen in de ontwikkeling van de hernieuwbare energiesector door de grillen van de vrije markt. Als we de industrie en de werkgelegenheid in Europa willen verankeren, hebben we nood aan publieke investeringen en publieke controle over onze energie. Een echt energieplan moet ook een mechanisme voor prijscontrole bevatten om speculatieve uitwassen te voorkomen.

2. Ambitieuze investeringen in onderzoek en ontwikkeling. We moeten massaal investeren in Onderzoek & Ontwikkeling, gebaseerd op een toekomstvisie. De industrie moet ook haar winsten herinvesteren in innovatie, in plaats van kolossale dividenden uit te keren. Alleen zo kunnen we de industrie positioneren voor de technologieën van morgen en niet voor de verouderde recepten van het verleden.

De toekomst van de Belgische en Europese industrie ligt vooral in de energietransitie en massale investeringen in onderzoek en ontwikkeling. De oplossingen die Pieter Timmermans voorstelt, behoren tot het verleden. Om de industrie van de 21ste eeuw op te bouwen, hebben we innovatieve oplossingen nodig, publieke en private investeringen, en beleidsmaatregelen die resoluut naar de toekomst kijken.

De historische winsten van Audi en VW

In 2022 en 2023 heeft de Audi-groep de grootste winsten geboekt in de geschiedenis van zijn bestaan, dankzij het harde werk van het personeel. In 1998 bleef het bedrijfsresultaat onder het miljard euro steken, terwijl het 6,3 miljard euro bedroeg in 2023 en 7,6 miljard euro in 2022. Het dagblad L'Écho noemde Audi daarom "een melkkoe voor de Volkswagengroep".

De Volkswagen-groep – Europa's grootste autofabrikant, waartoe ook het merk Audi behoort – heeft in 2023 bijna 12 miljard aan dividenden uitgekeerd aan zijn aandeelhouders. Een historisch jaar voor de aandeelhouders, die de afgelopen 25 jaar exponentieel rijker zijn geworden.


















De fabriek in Vorst zal volgend jaar in februari sluiten omdat Audi of Volkswagen in financieel zwaar vaarwater zit. Ze begingen strategische fouten. Nu staan de jobs van 4.500 werknemers en het voortbestaan van een industrieel icoon op het spel. De Belgische en Europese regeringen zijn op hun beurt verantwoordelijk voor het totale gebrek aan industriële strategie om de technologische en groene transitie te verzekeren. Als gevolg hiervan loopt de Europese fabrikant ver achter op zijn concurrenten en stagneert de vraag naar elektrische auto's.

De Volkswagen-groep beschikt over alle nodige middelen om een industriële toekomst te verzekeren voor de site in Vorst. De groep kan beslissen om de werkgelegenheid te beschermen, evenals de technologisch hoogstaande fabriek van Vorst en de opmerkelijke knowhow die werknemers door miljoenen uren opleiding hebben verworven.


















De PVDA heeft een voorstel tot moratorium ingediend om de sluiting van autofabrieken te verbieden tot er een alternatief is, hetzij een ander model, hetzij een overnemer voor de fabriek. We zullen in actie komen om te voorkomen dat de directie van Audi de fabriek verkoopt en er een lucratieve financiële operatie van maakt om de aandeelhouders nog meer dividenden uit te keren. Er zijn ook meer dan genoeg middelen om fatsoenlijke premies uit te betalen aan het Audi-personeel en alle onderaannemers. De PVDA heeft een wetsvoorstel ingediend om ervoor te zorgen dat wanneer de Renaultprocedure wordt opgestart, de werknemers van onderaannemers dezelfde voorwaarden genieten als de werknemers van de moederfabriek.

(Grafieken door ons opgesteld, gebaseerd op een analyse van de jaarverslagen van de Audi- en Volkswagen-groep tussen 1998 en 2023.)