Wannes Van de Velde leeft!

De Antwerpse volkszanger Wannes Van de Velde overleed in 2008. Toch zullen zijn wijsheid en zijn liederen dit jaar weerklinken op het feest van de solidariteit. Met dank aan Jan De Smet. Want “een liedje blijft alleen bestaan als het live gezongen wordt”.

Jan De Smet. Het programma gaat onder de titel “Wannes Van de Velde leeft!” Het is een herneming van een concert dat we twee jaar geleden al eens speelden op Boterhammen in het Park, de Gentse Feesten en het folkfestival van Dranouter. We gaan het programma wel helemaal aanpassen aan ManiFiesta, dat een tweetalig en dus ook internationaal feest is.

Wannes Van de Velde in het Frans, dus?

Jan De Smet. Ja, ik ben aan het grasduinen geweest en het is geen enkel probleem om een tweetalig programma te brengen rond Wannes Van de Velde. Wist je dat hij sommige nummers zelfs helemaal in het Frans geschreven heeft? En zijn beroemde lied “Ik wil deze nacht in de straten verdwalen” schreef hij voor een Waalse film, Home Sweet Home. Die filmversie is, mede door het zeer bijzondere blazersarrangement van Walter Heynen, een klassieker geworden.

Hij was zowat de stem van een generatie die door middel van chansons en liederen heel veel misstanden aanklaagde

Wat maakt Wannes Van de Velde voor u zo uniek dat u vindt dat we zijn muziek moeten blijven spelen?

Jan De Smet. Hij is in Vlaanderen met weinig andere mensen te vergelijken, omdat hij ook een zeer geëngageerde pen had. Hij blies de oude Vlaamse straat- en marktliederen nieuw leven in, maar voegde er hoe langer hoe meer zijn eigen zeer herkenbare ‘touch’ aan toe. In die traditie van oude liederen klaagde hij allerlei misstanden aan. Het allereerste lied dat hij zelf schreef, was een aanklacht tegen de Antwerpse urbanisatie die allerlei grote buildings neerplaatste en de oude stadskern helemaal vernielde. Dat was al onmiddellijk in zeer scherpe bewoordingen.
Hij was zowat de stem van een generatie die door middel van chansons en liederen heel veel misstanden aanklaagde, maar anderzijds ook heel poëtische mijmeringen kon neerschrijven over het leven zelf.

Hebt u hem zelf goed gekend?

Jan De Smet. Ik heb hem al heel vroeg leren kennen eind jaren 60, toen ik zelf ook probeerde via de traditionele muziek mijn eigen roots op te zoeken – al heb ik dat genre snel verlaten.
Eind jaren 70 ben ik ook voor een paar concerten ingevallen als accordeonist toen zijn vaste accordeonist niet kon. Hij kwam ook altijd kijken als we met De Nieuwe Snaar in de Arenbergschouwberg speelden in Antwerpen. Sommige van mijn eigen teksten legde ik ook eerst eens voor aan Wannes Van de Velde voor ik ze op het publiek losliet. Hij heeft trouwens voor ons ook nummers naar het Duits vertaald toen we in Duitsland op tournee gingen.

Ik had de laatste jaren een zeer goed contact met Wannes. Maar dat hadden heel veel mensen, hoor, want Wannes was absoluut geen kluizenaar.

Hij heeft ook hele generaties zangers en acteurs opgeleid in de Studio Herman Teirlinck. Iedereen die les heeft gekregen van hem, draagt die lessen zijn hele leven mee in zijn hart. Hij was voor heel veel mensen een mentor. Ook voor mij.

Voor veel jongeren betekent de naam Wannes Van de Velde niet veel.

Jan De Smet. Zodra je niet meer actief bent, word je minder gespeeld. En dan is het natuurlijk aan andere zangers om de geest van die artiest verder te zetten. En in het geval van Wannes Van de Velde moet ik zeggen dat ik Tourist LeMC heel dankbaar ben dat hij dat doet. Hij laat Wannes in zijn liedjes verder leven. Hans Mortelmans, die nu mee in de groep zal spelen, is ook zo’n exponent. In zijn stem klinkt die van Wannes nog luid en duidelijk door. Ik vind het fantastisch dat Wannes Van de Velde verder leeft bij jonge generaties.

Een liedje blijft alleen bestaan als het live gezongen wordt. Dat is ook de bedoeling van het concert op ManiFiesta

De Wannes Van de Velde Groep was naar mijn gevoel vrij tijdloos, maar daardoor klonk de muziek ook nooit modieus. De popmuziek die nu alles overheerst, duwt die dingen allemaal weg. Wannes wordt bijna nooit meer gespeeld op de radio, iets wat ik zelf een enorme verarming vind.

Als ik zelf ergens solo ga spelen, steek ik altijd een of twee liederen van Wannes Van de Velde in het repertorium. Want een liedje blijft alleen bestaan als het live gezongen wordt. Dat is ook de bedoeling van het concert op ManiFiesta.

En de wijsheid in zijn liedjesteksten blijft ook overeind, hè. Er zit een soort zeer humane filosofie in.

Als ik u zo bezig hoor, past zijn oeuvre perfect op ManiFiesta.

Jan De Smet. Ja, helemaal. Zijn boodschap was: ‘Mensen, denk na voor je een leider volgt. Laat je niet leiden door mensen die je een rad voor de ogen draaien. We zijn allen mens onder de mensen.’ Dat is helemaal het solidaire gevoel van ManiFiesta.

U hebt al twee keer op ManiFiesta gespeeld, met een hommage aan de Amerikaanse folkzanger Pete Seeger. Wat vindt u van het feest?

Jan De Smet. Ik heb er wel rondgelopen en de sfeer opgesnoven, maar ik heb niet het volledige programma meegemaakt, omdat ik telkens nog ergens anders moest spelen. Maar het is aangenaam daar te zijn, hè. Er gebeurt van alles. Je wordt langs alle kanten bestookt met informatie, soms iets te veel. (lacht) Maar het is een festival met zoveel verschillende gezindten en al die gezindten hebben allemaal hun neus in de richting van de medemenselijkheid en de solidariteit. Dat vind ik uniek aan dat festival.

Anders dan bij de meeste popfestivals zie je hier een heel grote verscheidenheid aan meningen, die ook mogen geventileerd worden. Het is een plaats waar ook gediscussieerd wordt, waar er geluisterd wordt naar iemand anders. Dat kan ik alleen maar toejuichen.

Wannes Van de Velde leeft!, op zaterdag 17 september op ManiFiesta